सहरका सीसीटिभी : पोलमा छन् तर काम गर्दैनन् 

बुटवल– आधुनिक सुरक्षा प्रणालीका रुपमा सीसीटिभीलाई लिने गरिन्छ। अझ ठूला सहरमा आपराधिक क्रियाकलाप रोक्न तथा अन्य घटना–दुर्घटनाको अध्ययन अनुसन्धानका लागि समेत सीसीटिभी क्यामेरा अनिवार्य भइसकेको छ। तर, लुम्बिनी प्रदेशको अस्थायी मुकाम बुटवल सहरमा जोडिएका सीसीटिभी क्यामेराले कामै गर्न छाडेको छ। 

सुरक्षाको दृष्टिकोणले निकै संवेदनशिल बुटवलको सुरक्षा व्यवस्थालाई मजबुद बनाउनका लागि प्रदेश सरकारकै पहलमा २ वर्ष अघि १२ वटा अत्याधुनिक र क्षमतावान सीसीटिभी क्यामेरा जडान गरिएको थियो। वेलहिया बुटवल सडक विस्तारका क्रममा सीसीटिभी क्यामेरा बिग्रिएपछि सीसीटिभी क्यामेराले काम गर्न छाडेको हो। 

बुटवलको गोलपार्क, विद्युत चोक, हस्पिटल लाइन, भुड्की चोक, मिलनचोक, राजमार्ग चौराहा, नेपालगन्ज रोड र तिनाउ पुल पारीसम्मको करिब ३ किलोमिटर क्षेत्रका मुख्य राजमार्गको दृश्य लुम्बिनी प्रदेश ट्राफिक प्रहरी कार्यालय बुटवलको कन्ट्रोल रुपमा कैद हुने गरी जडान गरिएको थियो। 

उक्त कन्ट्रोल रुम नै सीसीटिभी क्यामेरा बिग्रिएपछि प्रयोग विहिन भएको छ। प्रदेश सरकारको आन्तरिक मामिला तथा कानून मन्त्रालयले डेढ वर्षअघि सिसिटिभी जडान गरी प्रादेशिक ट्राफिक प्रहरी कार्यालय बुटवललाई हस्तान्तरण गरेको थियो। प्रदेश सरकारले रोल्पा बाहेकका ११ जिल्लामा १ सय ५ ओटा सिसिटीभी क्यामेरा जडान गरेको थियो। २ करोड ५९ लाख ९३ हजार लागतमा ११ जिल्लाका बिभिन्न शहरहरुमा सिसिटिभी क्यामेरा जोडिएका छन्। अन्य जिल्लामा समेत सीसीटिभीले काम गर्न छाडेका छन। 

पश्चिम नेपालकै व्यापारिक र सुरक्षाको हिसाबले समेत संवेदनशिल बुटवल बजार क्षेत्रमै सीसीटिभी क्यामेरा बिग्रिएको लामो समयसम्म पनि मर्मत नभएको रुपन्देही व्यापार संघका कोषाध्यक्ष दीपक प्रसाद अधिकारीले बताए। ‘यस्तो संवेदनशिल क्षेत्रमा सीसीटिभी क्यामेरा बिग्रदा पनि मर्मतमा सरकारले ध्यान दिएको छैन,’ उनले भने। मुख्य बजार क्षेत्रका सीसीटिभीले काम नगरेकाले मर्मत गर्न पटक पटक स्थानीयहरुले ट्राफिक प्रहरीको समेत ध्यानआर्कषण गराउँदै आएका छन। तर, यसको ममर्त गर्नेमा भने कसैको चासो पुगेको छैन। 

लुम्बिनी प्रदेश ट्राफिक प्रहरी कार्यालय बुटवलका प्रहरी उपरीक्षक योगेन्द्र सिंह थापाले बुटवल जस्तो देशकै ठूलो सहरमा सीसीटिभी क्यामेरा बन्द हुँदा आपराधिक क्रियाकलाप नियन्त्रणमा ठूलो असर पर्ने बताए। हालै प्रदेश ट्राफिक प्रहरी कार्यालय बुटवलमा सरुवा भएर आएका प्रहरी उपरीक्षक थापाले भने, ‘सीसीटिभी जडान छ, तर क्यामेरा चलेको छैन, यसको मर्मतमा हामी लाग्छौं।’

सडक सुरक्षाका लागि राखिएका सिसिटिभी क्यामेराले काम गर्न छाडेपछि दुर्घटनाको अध्ययन अनुसन्धानमा समेत समस्या हुने गरेको प्रदेश ट्राफिक प्रहरी कार्यालय बुटवलका प्रहरी नायव उपरीक्षक डिल्लिनारायण पाण्डेले बताए। उनले सीसीटिभी क्यामेरा बिग्रेको बारेमा प्रदेश सरकारलाई जानकारी गराएको बताए। ‘मर्मतका लागि हामीसँग पैसा छैन, सरकारसँग पहल भइरहेको छ,’ उनले भने। उनका अनुसार मर्मतका लागि करिव ५ लाख बजेट आवश्यक पर्छ। 

धेरै भिडभाड हुने तथा शहरका मुख्य नाकाकै सीसीटिभी क्यामेरा  बन्द हुँदा पनि यसको मर्मत सम्मारमा भने सरकारले भने त्यति चासो रोखेको छैन। ट्राफिक प्रहरीसँग पैसा नभएकै कारण मर्मत गर्न नसक्ने अवस्था छ भने प्रदेश सरकारले बल्ल सूचना थाहा पाएकाले पहल भइरहेको आन्तरिक मामिला तथा कानुन मन्त्रालयका प्रवक्ता दामोदर भण्डारीले बताए।

उनले मौखिक रुपमा जानकारी आएकाले बुटवलमा बिग्रेका सीसीटिभी क्यामेरा जडानका लागि अनुगमन गरेर तुरुन्तै पहल गर्ने बताए। ‘मर्मतका लागि बजेट समेत नहुने भएकाले समस्या हुने गरेको छ,’ प्रवक्ता भण्डारीले भने। उनका अनुसार प्रदेशको शान्ति सुरक्षालाई चुस्त र व्यवस्थित बनाउनका सहर तथा नाकाहरुमा अत्याधुनिक सीसीटिभी क्यामेरा जडान गरिएको हो। 

जडानमा प्रचार, मर्मतमा छैन ध्यान 

ठूला सहरमा सीसीटिभी जडान गर्ने बेला सरकारदेखि ट्राफिक प्रहरीसम्मले निकै तामझाम गर्ने गर्छन्। तर, यसको मर्मतमा भने कुनै पनि निकायले ध्यान दिएको पाइँदैन। बुटवल उद्योग बाणिज्य संघका उपाध्यक्ष नरिश्वर पौडेलले बुटवलका सडकमा निजि क्षेत्रले प्रहरीको अनुरोधमा शान्ति सुरक्षा कायम राख्न तथा आपराधिक क्रियाकलाप नियन्त्रणका लागि सीसीटिभी क्यामेरामा मात्रै करिव १७ लाख खर्च गरेको बताए।

‘हामीले त्यत्रो लगानी ग¥यो, तर त्यसको मर्मत सम्मारमा स्थानीय र प्रदेश सरकार कसैले ध्यान दिएनन्,’ उनले भने, ‘अहिले त्यो त्यसै उपयोगविहिन भएको छ।’

लुम्बिनी प्रदेश सरकारले सीसीटिभी जडानलाई प्राथमिकतामा त राखेको छ तर, मर्मत सम्मारका लागि ध्यान दिएको छैन। लगातार तीन वर्षयता सीसीटिभी जडानका लागि बजेट छुट्याएको छ। भालुवाङ लमही क्षेत्रमा भर्खरै १ करोड ४४ लाखमा टेन्डर गरि सीसीटिभी जडान गरेको छ। यो चालू वर्षमा रुपन्देहीको सैनामैना क्षेत्रमा सीसीटिभी जडान गर्न १ करोड ५० लाख रुपैयाँमा छुटाएको छ।