राजनीतिक आडमा नियामकलाई टेर्दैन बिमा संस्थान

काठमाडौँ- जीवन बिमक कम्पनी बिमा संस्थानले नियामक निकाय बिमा समितिका निर्णयमा अटेरी गर्दै आएको छ ।

यसको पछिल्लो उदाहरण हो, पुँजी वृद्धिको निर्णयमा अनुदार देखिनु। समितिले पुँजी वृद्धिको योजना बुझाउन दिएको निर्धारित समय पूरा भएर एक महिना बितिसक्दा पनि संस्थानको कुनै ठोस योजना समितिमा पुगेको छैन।

समितिले यही आर्थिक वर्षको चैत मसान्तसम्ममा जीवन बिमा कम्पनीलाई ५ अर्ब र निर्जिबन बिमा कम्पनीलाई साढे २ अर्ब रुपैयाँ चुक्ता पुजी पुर्याउन निर्देशन दिएको छ। गत चैत १० गते गरेको समितिको यो निर्णय अनुसार १ महिनाभित्रमा योजना पेस गुर्नपर्ने थियो। यद्यपि नसकिने भएमा कारण खुलाउन समितिले माग गरेको थियो।

सबै बिमकहरुले पुँजी वृद्धिको योजना समितिमा बुझाइसकेका छन्। कतिपयले पुँजी वृद्धिको लागि हकप्रद सेयर जारी तथा मर्जरको प्रकृया पनि अगाडि बढाइसकेको अवस्था छ । तर, राष्ट्रिय स्वामित्वको राष्ट्रिय बिमा संस्थान अझै मौन छ।

संस्थानका निर्देशक तथा सहायक प्रशासक कृष्ण कुमार श्रेष्ठले पुँजी वृद्धिको योजनाबारे छलफल नै हुन बाँकी रहेको बताए। उनका अनुसार छलफल तथा अध्ययनका लागि कमिटी गठन भएको छ। अर्थ मन्त्रालय, राष्ट्र बैंक र संस्थानको प्रतिनिधित्व हुने गरी कमिटी गठन भएको हो।

वित्तीय क्षेत्र व्यवस्थापन तथा संस्थान समन्वय महाशाखा, अर्थ मन्त्रालयका सहसचिव रमेश कुमार केसीले बिमा संस्थानको पुँजी वृद्धिका लागि अहिलेसम्म कुनै निर्णय नभएको बताए। उनले भने, 'संस्थानले समितिबाट पुँजी वृद्धिको निर्णय भएको हुँदा के–कसरी गर्ने भनेर पत्र पठाएको थियो, तर अर्थमा कुनै छलफल तथा निर्णय भएको छैन।' 

एउटै कम्पनीले जीवन र निर्जीबन बिमा गर्न नपाउने समितिको निर्णयपछि पुस १, २०२४ मा प्राइभेट कम्पनीको रुपमा स्थापना भएको थियो संस्थान। त्यसको १ वर्षपछि राष्ट्रिय बीमा संस्थान ऐन २०२५ अनुसार संस्थानमा परिणत भएर व्यवसाय गर्दै आएको छ।

निर्धारित पुँजी पुर्याउनका लागि संस्थानलाई कम रकमले नपुग्ने हुँदा तत्कालै ठोस निर्णय नआउने उनको बुझाइ छ। ‘संस्थानको चुक्ता पुँजी अहिले मात्रै १८ करोड छ, पौने ५ अर्ब रकम नै थप्नुपर्ने हुन्छ,' उनले भने, ‘सरकारले या त पैसा थपिदिनुपर्छ नभए सेयर जारी गर्ने बाटो खुला गनुपर्छ ।'

एउटै कम्पनीले जीवन र निर्जीबन बिमा गर्न नपाउने समितिको निर्णयपछि पुस १, २०२४ मा प्राइभेट कम्पनीको रुपमा स्थापना भएको थियो संस्थान। त्यसको १ वर्षपछि राष्ट्रिय बीमा संस्थान ऐन २०२५ अनुसार संस्थानमा परिणत भएर व्यवसाय गर्दै आएको छ। यद्यपि यो अहिलेसम्म पनि कम्पनीमा परिणत हुन सकेको छैन । जसले गर्दा सेयर जारी गर्ने बाटो बन्द छ। तसर्थ अब सरकारले पैसा थप गर्ने वा सेयर जारी गर्ने सम्बन्धमा निर्णय हुन बाँकी रहेको सहसचिव केसीले बताए ।