सुर्खेत- १२औं राष्ट्रिय जनगणनाका लागि कर्णालीमा प्रदेशमा दुई हजार भन्दाबढी गणक र झन्डै पाँच सय सुपरिवेक्षक खटाइने भएको छ। आउँदो कात्तिक २५ गतेदेखि मंसिर ९ गतेसम्म जनगणनामा प्रदेशभर दुई हजार दुई ३२ जना गणक र ४ सय ८० जना सुपरीवेक्षक खटिने प्रादेशिक कार्यालय सुर्खेतले जनाएको छ।
जसअनुसार सुर्खेतमा सबैभन्दा बढी अर्थात् ५ सय १८ गणक र १ सय १६ जना सुपरीवेक्षक खटिने छ। वीरेन्द्रनगरमा २ सय ३ जना, भेरीगंगा ५८ जना, गुर्भाकोटमा ६० जना, लेकवेशीमा ३८ जना, चिङ्गाडमा १७ जना, सिम्तामा ३१ जना, बराहतालमा ३३ जना, पञ्चपुरीमा ४० जना र चौकुने गाउँपालिकामा २७ जना गणक खटाइने तयारी छ। त्यस्तै संस्थागत रूपमा थप ११ जना गणक खटिने छन्। ती ११ जना भने सुरक्षा निकायको जनगणना गर्नका लागि खटाइन लागिएको हो।
त्यस्तै दैलेखमा ३०९ जना गणक खटिने भएको छन्। जसअनुसार महावु गाउँपालिकामा २२ जना, नौमुलमा २१ जना, नारायण नगरपालिकामा ४८ जना, डुगेश्वर गाउँपालिकामा १८ जना र भवतिमाई गाउँपालिकामा २२ जना गणक खटाइने तयारी छ। त्यस्तै गुराँस गाउँपालिकामा २४ जना, दुल्लु नगरपालिकामा ४८ जना, भैरवी गाउँपालिकामा २५ जना, चामुन्डाविद्रासैनी नगरपालिकामा २७ जना, आठविस नगरपालिकामा ३२ जना र डाँटीकाँध गाउँपालिकामा २२ जना गणक खटाइने भएको छ।
त्यस्तै रुकुपश्चिममा २ सय ८० गणक र ५७ सुपरीवेक्षक, सल्यानमा २ सय ९१ गणक र ७३ जना सुपरीवेक्षक, मुगुमा ९० जना गणक र २० जना सुपरीवेक्षक, जुम्लामा ४१ जना सुपरीवेक्षक र १ सय ४८ जना गणक हुम्लामा २३ जना सुपरीवेक्षक र ८२ जना गणक, कालीकोटमा १ सय ९३ गणक र ५१ सुपरीवेक्षक, डोल्पामा ८१ जना गणक र १९ जना सुपरीवेक्षक र जाजरकोटमा ६४ सुपरीवेक्षक, दैलेखमा ३ सय ९ जना गणक र १६ जना सुपरीवेक्षक परिचालन गरिने प्रादेशिक कार्यालय सुर्खेतका प्रमुख पोमनारायण पौडेलले जानकारी दिए।
यही कात्तिक २५ गतेदेखि १५ गतेसम्म देशभर जनगणना हुँदैछ। मंसिर ९ गतेलाई भने सरकारले जनगणनाको मुख्य दिनका रूपमा लिइएको छ। संघीयतापछि पहिलो पटक गर्न लागिएको जनगणनालाई पूर्ण बनाउने प्रयास थालिएको छ। आमनागरिकको सामाजिक, आर्थिक र सांस्कृतिक विविधताको चित्रण गर्नको लागि प्राय सबै पक्षका प्रश्न समेटिएका छन्। जसका लागि विभिन्न प्रकृतिका ५५ वटा प्रश्न छन्।
प्रत्येक दश–दश वर्षमा गरिने जनगणना यसअघि वि.सं. २०६८ मा गरिएको थियो। आगामी जनगणनापछि देशको कूल जनसंख्या तीन करोड पुग्ने आँकलन गरिएको छ। २०६८ मा गरिएको जनगणनामा देशको कूल जनसंख्या दुई करोड ६६ लाख २० हजार आठ सय ९ जना पुगेको थियो।
दश वर्षको अवधिमा ३३ लाख ८० हजार बराबर वृद्धि भएको हुन सक्ने आँकलन गरिएको हो। नेपालमा वि.सं. १९६८ मा राष्ट्रिय जनगणना गर्दा कूल जनसंख्या ५६ लाख ३८ हजार ६ सय ४९ थियो।
नेपालमा सर्वप्रथम विक्रम सम्बत् १९६८ देखि विधिवतरूपमा राष्ट्रिय जनगणना सुरु भएको थियो। तर, यस अगाडि प्रधानमन्त्री जंगबहादुर राणाले तीन वर्ष लगाएर नेपालको औपचारिकरुपमा जनगणना गराएको इतिहास छ। उनले वि.सं. १९१०, १९११ र १९१३ मा जनगणना गराएका थिए।