एउटा गहिरो सागरको छाललहर [निबन्ध]

शब्द नै ब्रह्म भए जस्तो, बीज नै प्रकृति भए जस्तो, के ईश्वर(?)को विराट, अनुपम र अपरम्पार शक्तिको एक बुँद मानिस हो? ईश्वर के हो? ईश्वर र मानवबीचको भेद के हो? बालुवाको कणमा भूस्वरुप दृष्टिगत भए जस्तो फगत एउटा मानिस के ईश्वरको रुप हुन सक्छ?  

अमिबादेखि नियोकर्टेक्स ब्रेनसम्म। अजीव अल्पदेखि 'होमो सेपियन्स'सम्म। प्राक्मानवदेखि बुद्ध, कृष्ण र जिसससम्म। साढे चार अर्ब वर्ष लामो आयुको यो पृथ्वीतल करोडौँ जीवात्माको समानघाट हो। यही चिहानघारीमा उभिएर एक झिल्को बराबरको मानव आयुमा सागर गैरेले किन बेचिरहेछन् रंगहरु? किन पढिरहेछन् किताबहरु?  

मलाई ऐरे गैरे मन पदैनन्। तर सागर गैरे मन पर्छन्। 

मानिस, ढुंगाहरुको भीडमा ढुंगै त हो। आँसुको थोपामध्ये एक बुँद। आकाशमा एउटा शून्यता थामेर उभिएको एक टुक्रा आकाशै त हो मान्छे। विशाल गोदामभित्र कतै कुनामा छुटेको एउटा धानको बियाँ त हो मानिस। तोरीको एउटा गेडा त हो, कोलमा पेलिनबाट छुटेको। 

तर यसकै पनि त कति दुःखहरु छन् संसारमा। हरे!  

आफ्नै दुःखहरु पहाड लाग्न थालेपछि म कोहलपुर भागिआएको। भाँडोबाट भुंग्रोमा खसेको म। लकडाउनले कोठा–कार्यालयमा कैद थिएँ। तर, किताबको सिरानीमा मैले स्वच्छन्द आकाशको सपना देखेँ।  

एक दिन सपनाकै भीडमा ‘लकडाउन’ नामकै किताबले मेरो ढोका हान्यो। यो किताब सागर गैरे नामक एक लेखक प्राणीले बाँचेर सिध्याएको समयको प्रेतात्मा मात्र थियो। यो संसारमा लाखौँ–हजार राजा महाराजाको इतिहास त इतिहासकै गर्तमा पुरिएको छ, यो मृत माटोमा सागर गैरेको संस्मरण मरण भैसकेको ठहर गर्दै थिएँ मैले? 

तर दुर्भाग्यवस, त्यो किताब मन पर्‍यो। 

माकुराको त कथा छ संसारमा, मान्छेको नहुने कुरै भएन। हजारौँ फूलहरुको मृत्युले एउटा पर्फ्युमको जन्म हुन्छ। त्यस्तै चार दशक लामो समयका प्रत्येक सेकेन्डको घाँटी अठ्याएर लेखेको किताब हो ‘लकडाउन’। संसार नै त्रासको कोठामा कैद भैरहेको बेला सागर गैरेले मोबाइलमा लेखेको किताब थियो त्यो।  

किताब बेच्ने तर, नलेख्ने लेखराम (चितवन) लाई सागरले लेखेको पत्र छ त्यसमा, ‘अहिले म एउटा किनारमा पुगेको छु, तपाई अर्कै किनारमा पुग्नु भएको छ, तपाईका अर्कै साथीहरु छन्, मेरा अर्कै। साथी बनाउनु पनि त मान्छेको सिर्जनशीलता हो।’ 

तर, मेरो जीवनमा साथीको कुनै कदर छैन। 

एक बिहान मैले कोहलपुर छोड्ने छु, सागर गैरे छुट्नेछन्। म त फगत बतासको एक झोक्का हुँ। हुन सक्छ, उनी मेरो स्मृतिको विशाल वृक्षबाट पात खसेजस्तै खस्ने छन् त्यो दिन। तर, कसैलाई आश्चर्य लाग्ने छैन।