शुक्रबार, जेठ १९, २०८०

कति संरक्षित छ प्रतिलिपि अधिकार ?

 |  आइतबार, पुस १६, २०७४

नेपाल समय

नेपाल समय

आइतबार, पुस १६, २०७४

Everest Bank
National life insurance
Metro Mart

'उकालीमा अघि अघि ओरालीमा पछिपछि...' शम्भु प्रधानको यो गीत 'कृ' फिल्ममा आएपछि शम्भुले मुद्दा हाले । अन्तिममा ११ लाख रुपैया लिएर यो मुद्दा मिल्यो । पछिल्लो समय अरुका सृजना चार्नेहरू बढिरहेका छन् । त्यसैले यतिबेला बौद्धिक सम्पत्ति चोरीको प्रकरणमा सांगीतिक क्षेत्रका मानिसहरु चिन्तित बनेका छन् । 

लेखक तथा साहित्यकारहरुले यस्तो समस्याबाट बच्न प्रतिलिपि अधिकार सशक्त हुनुपर्ने बताउँछन् । त्रिभुवन विश्वविद्यालयकी प्राध्यापक तथा लेखक गीता त्रिपाठीले प्राध्यापक तथा चिकित्सकहरु पनि चोरेको थेसिस बुझाएर पास गर्ने गरेको बताइन्  । 'शहरका गल्ली गल्ली कोठा लिएर थेसिस बेचिरहेका भेटिन्छन्' त्रिपाठीले भनिन्, 'पीएचडी सबैलाई चाहिएको छ, जहाँ सजिलोगरी पाइन्छ त्यही जाने हो । डिग्री त प्राप्त गर्नै पर्‍यो ।'

यो बौद्धिक क्षेत्रका लागि ठूलो समस्या रहेको बताउँदै उनले एक वर्षमा हुने एउटा दुईटा कार्यक्रमले यसको समाधान हुन नसक्ने बताइन । यसको व्यवस्थापनका लागि लेखक, संगीतकर्मी, कलाकार सबैले साथ दिन सकेभने प्रतिलिपि अधिकार सुनश्चित बन्ने बताइन । 

त्यस्तै टिप्पणीकर्ता रमेश भट्टराईले पनि प्रतिलिपि अधिकारको रक्षाका लागि सशक्त भूमिका खेल्नुपर्ने बताउँछन् । उनले नेशनल बुक पोलिसी नआउन्जेलसम्म समस्या समाधान गर्न गाह्रो हुने बताए । 

चर्चित लेखिका तसलिम नसरनिले पनि नेपालमा आफ्नो पुस्तक चोरी भएको गुनासो गरेकी छन् । उनले सामाजिक सञ्जाल ट्वीटरमार्फत आफ्ना कृतिहरु चोरी भएको आरोप लगाएकी हुन् । उनले लेखेका १८ वटा पुस्तक नेपाली भाषामा अनुवाद गरिएको छ । 

यो समस्या समाधानका लागि काम विभिन्न चरणका काम सुरु भएको रजिष्ट्रर कार्यालयका राजेन्द्र सिग्देलले नकारात्मक पक्षलाई हावी हुन नदिने हो भने कसैको सृजना चोरी नै नहुने बताए । 

प्रकाशन र प्रतिलिपि अधिकारको संरक्षण गर्न सक्ने उपायहरू र रजिष्ट्रर कार्यलयले गर्न सक्ने सहयोगका नीति नियम बनाएको पनि उनले बताए । कपि राइट, लेखकसँगको सम्बन्ध मोरल राइट, प्रकाशक र वितरक बौद्धिक सम्पत्ति जस्ता विषय उठाइएको छ ।  

झोलामा साहित्य बोकेर हिड्ने दिनहरू हराउदै आइरहेको देख्छन् अमर न्यौपाने । विगत छ वर्षदेखि कनै जागिर नखाएका न्यौपाने फुल टाइमर लेखक भएका छन् । र उनी भन्छन्, 'म लेखेरै बाँचेको छु ।'

कला संगीत तथा लेखकहरूका कृति चोरिहुँदै जाने हो भने बास्तविक लेखक शोषणमा पर्नेछ । 

२५ गते शुक्रबार भएको सिर्जना प्रकाशन र प्रतिलिपि अधिकार संरक्षण : अवसर तथा चुनौती अन्तक्र्रिया कार्यक्रमलाई नेपाल प्रतिलिपि अधिकार रजिष्ट्रारको कार्यालय र नेपाल राष्ट्रिय पुस्तक विक्रेता तथा प्रकाशक संघको संयुक्त आयोजना गरेको थियो 
प्रकाशित: Dec 31, 2017| 06:23. 00 आइतबार, पुस १६, २०७४
प्रतिक्रिया दिनुहोस्

थप समाचार

त्रयम् अनि बुद्ध र भिखारी मञ्चन

एउटा फ्ल्याट लिएर भाडामा बस्ने तीन युवतीको कथा समेटिएको नाटक त्रयम् अनि बुद्ध र आफ्नो झुपडीमा मुसाले दिएको दुःखबाट दिक्क भएर भाग र भाग्यको अर्थ...

पुस्तकमा अटाएको बखतबहादुरको योगदान

विदेशमा चलचित्रमा फोटोग्राफी र क्यामरा प्रयोगको कला अध्ययन गर्ने प्रथम व्यक्तित्व बखतबहादुरको योगदानलाई चिरस्मरणीय बनाउन उनका छोराछोरीले ‘बखतबहादुरको शब्दचित्र स्मृति ग्रन्थ’ (२०७९) नै प्रकाशन गरिदिएका...