विश्व सम्पदा दिवसको अवसरमा पुरातत्व विभागले सांस्कृतिक सम्पदा व्यवस्थापन प्रणालीलाई विधिवत् सुरुवात गरेको छ।

प्रविनले व्यावसायिक रूपमा परेवा पालन गरेका होइनन्। उनले त हजुरबादेखिको सोखलाई निरन्तरता दिएका हुन्। प्रविन भन्छन्, ‘हामी परेवा पालनका सौखिन मात्रै हौं।’ उनको घरमा अहिले ५ प्रजातिका १३५ वटा परेवा...

भँगेरा मान्छेको नजिकको साथी हो। यसलाई जोगाउनु भनेको आखिरमा मान्छे नै जोगिनु हो।

प्रदर्शित गहनामध्ये गलाको हार र कानको कुण्डल श्री ५ रणबहादुर शाहकी बडामहारानी राजराजेश्वरीले आफू सती जाने बेलामा वायु देवता र आकाश देवतालाई चढाएकी हुन्।

तपाईंले कुनै काममा दृढ संकल्पित हुनुभयो भने पुरुषबाट सहयोग नपाइने भन्ने हुँदैन। हामीले नयाँ समाज बनाउने हो, छुट्टै दुईटा समाज त बनाउने होइन नि।’

‘वृद्धवृद्धा र केटाकटीलाई यसको आवाजबाट जोगाउनुपर्छ भने कुखुराजस्ता प्राणीको अगाडि पनि पड्काउनु हुँदैन

अभिभावकत्व लिने व्यक्ति वा संस्थाले चिडियाखानामा भएका प्राणीको वर्षभरिको खाना, स्वास्थ्याेपचार, कर्मचारी व्यवस्थापनलगायतको तोकिएको खर्च बेहोर्नेछन्।

‘संरक्षणका कार्यक्रम प्रभावकारी बनाउन र संरक्षण सन्देश विस्तार गर्न पदमार्ग घोषणा गरिएको हो।’

'खिचापोखरीको फ्रेस हाउसलाई आफ्नै लेबलमा मह बेच्न लगें। त्यहाँबाट मेरो महको ब्रान्ड ट्रेकिङ सेक्टरमा प्रख्यात भएछ।’

‘मानवीय प्रयासबाट बाँदर नियन्त्रण अलि गाह्रै देखिन्छ। सम्भावित प्रभावकारी उपाय भनेको यसको सिकार गर्ने चितुवा, बाघ प्रजातिको संख्या बढाउनु हो।’

दाँत दुखेका बेला सिक्कामा किला छेँडेर मुढामा ठोक्दा दुखाई सन्चाे हुने जनविश्वास रहेको काठमाडौं बाङ्गेमुढाको परम्परागत ‘वास्या द्यो’ (दाँतको दुखाईको देउता) अचेल फाइबर प्लास्टिकको सुरक्षा घेरामा छ।

प्राणीको जीवन पानीमा आश्रित छ। पानीबिना जीवनको अस्तित्व रहँदैन। तसर्थ पानीको उपलब्धता हुने सिमसार सम्पूर्ण चराचर प्राणीलाई अत्यावश्यक छ।

विज्ञहरुले हनुमानढोका दरबारको भण्डारमा रहेको सेफभित्र भेटिएको गहना सती प्रथाबारे ठोस प्रमाण रहेको दाबी गरेका छन्। 

अहिले वयस्क भइसकेका प्रायः धेरै केटाकेटी हुँदा जुनकिरीलाई सिसीमा थुनेर राखेको स्मरण सुनाउँछन्। त्यो नेपालको मात्र होइन विश्वव्यापी चलन नै रहेछ।

तीस–पैंतीस वर्षअघि पानी र सिमसार वरपर देखिने ओंत हराएको धेरै भइसकेको छ। पानीमा पर्यावरण सन्तुलन राख्न ठूलो सहयोग गर्ने यो स्तनधारी प्राणी नेपालबाट लोप भइसकेको हो त ?

आठौं शताब्दीमा तिब्बतका राजाको निम्तोमा पद्मसम्भव भारतबाट नेपाल हुँदै तिब्बत गए। नेपालमा रहँदा उनले विभिन्न ठाउँमा ध्यान तपश्या गरे र बौद्ध धर्मको प्रचार गरे।

पाटेबाघ अर्थात् रोयल बेंगल टाइगरको बासस्थान समथर मैदान हो। विज्ञहरुका अनुसार चुरे क्षेत्रभन्दा माथिको महाभारत पर्वत शृंखलामा बाघ बस्दैन।

२०२३ सालमा वीर अस्पताल हातामा सुन्ने क्षमता नभएका बालबालिकालाई नेपाली सांकेतिक भाषा सिकाउन थालियो। सांकेतिक भाषामार्फत सिकाइको सुरु थियो, त्यो प्रयास।

तत्कालीन राजा वीरेन्द्रले आफू राजा भएको ६ वर्षपछि निकुञ्मा पुगेर भाले गैंडा मारेर तर्पण दिएका थिए। राजा भएको ६ वर्षसम्म वीरेन्द्र गैंडा मार्न तयार भएनछन्।

बाँदरले बालीमा क्षति पुर्‍याउँदा अधिकांश जिल्लाका किसान आजित छन्। सरकारसँग बाँदर नियन्त्रणको योजना त के, कति क्षति पुर्‍याउँछ भन्ने विवरण नै छैन। स्थानीय तह र केही संघसंस्थाका पहलले प्रभावकारी नतिजा...