निषेध आदेशको मार : अब औषधि केले किन्‍ने, भाडा कहाँबाट तिर्ने ?

काठमाडौं- भृकुटीमण्डपको गेटभित्र छिर्नेबितिकै एउटा ठेलामा लेखिएको छ, ‘फ्रेस लेमन सोडा’। यस व्यवसायका मालिक हुन्, काठमाडौं मखन टोलका गणेश दास महर्जन। विगत ३५ वर्षदेखि भृकुटीमण्डपमा यही व्यवसाय गदै आएका छन् महर्जन।

दैनिक यही सोडा पानी बेचेर उनले १ हजार ५०० देखि २ हजार कमाउँदै आएका छन्। जीवन खुसीसँगै चलिरहेको छ, परिवार सुखका साथ पालिरहेका छन्। तर हिजोआज उनको छटपटी यसरी बढेको छ कि, रातमा निदाउनसमेत सकिरहेका छैनन्। 

महर्जनले नेपाल समयसगँ भने- ‘जब निषेध आदेशको समाचार सुनेँ त्यसपछि निदाउन पनि सकेको छैन, अब के गर्ने कसरी बाँच्ने चन्ने चिन्ता मात्रै छ।’

गत वर्षको लकडाउनमा उनी बिरामी परेका थिए। त्यतिखेर उनलाई उपचारमा मात्रै होइन, दैनिक गुजारा चलाउन र बाँच्नै मुस्किल पर्‍यो। उनी भन्छन्- ‘मसँग अरु कुनै विकल्प छैन। लकडाउन भएपछि यही पनि बन्द भयो भने कसरी बाँच्ने ? फेरि पोहोरकै हालत हुने त होला ?’ 

उनलाई अहिले कसरी खानाको जोहो गर्ने र कसरी घरभेटीलाई भाडा बुझाउने भन्ने पिरलो छ। निमोनियाका दीर्घरोगी महर्जनले यही प्रश्नको उत्तर खोजिरहेका छन्। 

खानै नपाई मरिने हो कि जस्तो पनि लाग्छ उनलाई कहिलेकाही। भन्छन्, ‘खाने र औषधि गर्ने पैसाको जोहो यही ठेलाबाट गर्थेँ, अब कसले दिन्छ खाना ? कसले गरिदिन्छ औषधि ?’ 

गर्मीको सिजन उनको व्यापार हुने समय हो। उनले सुनाए, ‘सोचेको थिएँ अब व्यापार राम्रै होला, गत वर्षको लकडाउनमा लागेको ऋण तिरौँला। तर फेरि ऋण थपिने भयो। बाँच्नै गह्रो हुने भयो।’
लकडाउन (निषेध आदेश) पछि कति महङ्गी बढेने हो भन्ने डरले पनि उनलाई सताएको छ। उनी भन्छन्, ‘अब त रोग र भोग दुवैले जाने स्थिति आउँला जस्तो छ।’ 

नयाँ वानेश्वर चोकमा विगत ४० वर्षदेखि जुता सिउने काम गर्दै आएका महेन्द्र रामको चिन्ता पनि उस्तै छ। दिनभरि तातो घाममा बसेर जसोतसो परिवारको छाक टाटिरहेका राम भोलिदेखि के खाने भनेर पिरोलिएका छन्।   

५ जनाको परिवारलाई उनैले धान्नु पर्छ। गत वर्षको लकडाउनमा केही राहत पाए। केही साथीहरुले पनि सहयोग गरे। ‘यस वर्ष भने सरकारले राहत पनि दिँदैन होला कसरी जिबिकोपार्जन गर्ने ?’ उनको प्रश्न छ।

घरको भाडा १२ हजार छ। उनलाई त्यही चिन्ताले रातदिन निन्द्रा नलागेको बताउँछन्। माइलो छोरा राजेश रामले घरको पेन्टिङको काम गर्थे। अलिअलि घरमा सहयोग हुन्थ्यो। तर छोरा पनि काम गर्दागर्दै लडेर खुट्टा भाँचियो। अहिले उनकोसमेत उपचारको खर्च जोहो गरिदिनुपर्छ।

भृकुटीमण्डपमा ठेला चलाउने गणेश र वानेश्वरमा जुत्ता सिउने महेन्द्र मात्रै होइन उनीहरु जस्ता हजारौँ मजदुर बिहीबारदेखि उपत्यकामा निषेध आदेशको त्रासले छट्पटिएका छन्। के खाने र कसरी बाँच्ने भन्ने पिरलोले सताएको छ।