रेशम चौधरीको सजाय माफी प्रक्रिया अघि बढ्यो

काठमाडौं- सरकारले टीकापुर घटनामा दोषी ठहर भएर जेल सजाय काटिरहेका पूर्वसांसद रेशम चौधरीको बाँकी सजाय माफी गर्ने प्रक्रिया अघि बढाएको छ। सजाय माफी माग गरिएको चौधरीको निवेदन गृह मन्त्रालयले राष्ट्रपति कार्यालय शीतलनिवास पठाएको हो।

चौधरीको निवेदनबारे प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डसहितको टोलीले राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलसँग एक चरण छलफलसमेत गरिसकेको बताइएको छ। यही गणतन्त्र दिवस (१५ जेठ) मा चौधरीलाई सजाय माफी दिने तयारीमा सरकार छ। राष्ट्रपति पौडेलले यसबारे कानुनविद्हरूसँग सल्लाह गर्ने बताइएको छ।

राष्ट्रपति कार्यालयको राय लिएपछि गृह मन्त्रालयले सजाय माफीको प्रस्ताव मन्त्रिपरिषद्‌मा लैजानेछ। मन्त्रिपरिषद्ले निर्णय गरेर सिफारिस गरेपछि राष्ट्रपतिले गणतन्त्र दिवसको अवसरमा आममाफी दिने निर्णय लिनेछन्।

२०७२ भदौमा ७ जना सुरक्षाकर्मी र एक नाबालकको मृत्यु हुने गरी भएको हिंसात्मक टीकापुर घटनामा दोषी ठहर भएका चौधरी डिल्लीबजार कारागारमा जन्म कैदको सजाय काटिरहेका छन्। घटनामा प्रहरी वरिष्ठ उपरीक्षक लक्ष्मण न्यौपाने, प्रहरी निरीक्षकद्वय बलराम विष्ट र केशव बोहरा, हवल्दार श्यामबहादुर खड्का, प्रहरी जवान लोकेन्द्रबहादुर चन्द, सशस्त्र प्रहरीका वरिष्ठ हवल्दार ललित साउद, सहायक हवल्दार रामबिहारी चौधरी र प्रहरी जवान जनक नेगी मारिएका थिए।

यता चौधरीले श्रीमती रञ्जिता श्रेष्ठलाई अध्यक्ष बनाएर स्थापना गरेको नागरिक उन्मुक्ति पार्टी अहिले सरकारमा छ। सत्ता अंकगणितमा महत्वपूर्ण बनेको नागरिक उन्मुक्तिले प्रचण्डसँग बार्गेनिङ गरेर सजाय माफीको प्रक्रिया अघि बढाउन बाध्य पारेको हो। यसअघि चौधरीको जन्मकैद फैसला सर्वोच्च अदालतबाट सदर भएपछि नेपाल बन्दसहितको आन्दोलन घोषणा गरेको सो पार्टीले सरकारबाट आश्वासन पाएपछि आन्दोलनका कार्यक्रम फिर्ता लिएको थियो। 

के छ आममाफीसम्बन्धी व्यवस्था ?
संविधानको धारा २७६ मा ले राष्ट्रपतिले कुनै अदालत, न्यायिक वा अर्धन्यायिक निकाय वा प्रशासकीय पदाधिकारी वा निकायले गरेको सजायलाई कानुनबमोजिम माफी, मुल्तवी, परिवर्तन वा कम गर्न सक्ने उल्लेख छ। त्यस्तै, मुलुकी फौजदारी कार्यविधि संहिता ऐन, २०७४ को १५९ ले अदालतको फैसला बमोजिम सजाय पाएको व्यक्तिले माफी पाउन, मुल्तवी राख्न, परिवर्तन वा कम गर्न गृह मन्त्रालयमार्फत राष्ट्रपतिलाई निवेदन दिन सक्ने व्यवस्था छ। त्यही व्यवस्थाका आधारमा सरकारले चौधरीलाई सजाय माफी दिने प्रक्रिया अघि बढाएको हो।

चौधरी १५ फागुन २०७४ देखि थुनामा छन्। उनलाई अदालतले तोकेको जन्मकैदको सजायअनुसार २० वर्ष कैद भुक्तान गर्नुपर्ने थियो। माफी मिनाहाको प्रक्रिया कार्यान्वयन भए उनले करिब १५ वर्ष कैद सजाय मिनाहा पाउनेछन्।

टीकापुर घटनामा रेशम चौधरी दोषी रहेको भन्दै जिल्ला अदालत कैलाली र उच्च अदालत दीपायलले उनलाई जन्मकैदको सजाय सुनाएका थिए। यही जेठ २ गते सर्वोच्च अदालतले उच्च अदालतको फैसला सदर गरिदिएको छ।