गोरक्षपीठका योगीलाई परिचयपत्र बनाउँदा कुण्डल खोल्न लगाएपछि...

काठमाडौंको मृगस्थलीस्थित गोरक्षपीठका पीठाधीश महन्त श्रीषनाथ योगीलाई राष्ट्रिय परिचयपत्रका लागि फोटो खिच्दा कानमा लगाएको कुण्डल निकाल्न भनेपछि सरोकारवालाहरू विरोधमा उत्रिएका छन्।

योगी बुधबार राष्ट्रिय परिचयपत्र बनाउन जिल्ला प्रशासन कार्यालय काठमाडौं पुगेका थिए। सबै कागजात लिएर गएका उनले फारम पनि भरेर बुझाए।
फोटो खिच्न बसेपछि उनलाई कानमा रहेको दर्शनी (कुण्डल) हटाउन भनियो। योगीले यो एक पटक लगाएपछि निकाल्न मिल्दैन हुँदैन, उनले निकाल्न मानेनन्। कर्मचारी पनि टेर्थे र।  योगी परिचयपत्र नबनाई बाहिर निस्किए।

राष्ट्रिय परिचयपत्र बनाउँदा पहिचान मेट्ने काम भइरहेको भन्दै योगी दयानाथ लगायत उनका अनुयायीले विरोध गरेका छन्। समाधिमा जाँदा पनि उनीहरुको कुण्डल झिक्ने चलन छैन। कुण्डल निकाल्न लगाउने व्यवस्था सह्य नहुने र यो नसच्याइए आन्दोलनमा उत्रिने चेतावनी योगीहरुले दिएका छन्।

यसमा विश्व हिन्दू महासंघले आपत्ति जनाएको छ। महासंघले बुधबार विज्ञप्ति जारी गरी यसमा गम्भीर ध्यानाकर्षण भएको जनाएको छ। “ओमकार परिवारको आस्था, भावना, पहिचान र नियम विपरीत तस्वीर खिच्ने कार्य अपनाउन लगाइएकोमा हाम्रो गम्भीर ध्यानाकर्षण भएको छ,” विज्ञप्तिमा भनिएको छ, “यसरी सरकारी परिचयपत्र बनाउने प्रक्रियामा यस्ता खालको व्यवस्था हटाई हाम्रो धर्म, आस्था, परम्परा र भावना अनुकूल हुने गरी व्यवस्था गरियोस् भनी नेपाल सरकार, गृह मन्त्रालय समक्ष माग गर्दछौं।”

हालैमात्र नेकपा एमालेका अध्यक्ष तथा पूर्वप्रधानमन्त्री केपी ओलीले पनि राष्ट्रिय परिचयपत्रका लागि फोटो खिच्दा सांस्कृतिक पहिचान मेट्न खोजिएको भन्दै आपत्ति जनाएका थिए। 

राष्ट्रिय परिचयपत्र लिँदा महिलाको सिन्दूर पुछ्ने र पुरुषको टोपी खोल्न लगाउने गरिएको भन्दै आपत्ति जनाएका हुन्।

उनले भनेका थिए- राष्ट्रिय परिचयपत्र लिँदा सिन्दूर पुछ्नुपर्ने, पोते निकाल्नुपर्ने हुँदो रहेछ। त्यहाँ पानी पनि राखिदिएको हुन्छ, रुमाल राखिएको हुन्छ पुछ्नलाई। विवाहित महिलाको सिन्दूर पुछ्ने अधिकार कसले दियो? सिन्दूर पुछेर बनाइने त्यस्तो परिचयपत्र फाल्दिए हुन्छ। पुरुषले पनि टोपी खोल्नुपर्ने रे। टाई लाउनुपर्ने हो कि? अरूका जे कुरा छन् त्यसको नक्कल गर्नुपर्ने कुनै आवश्यकता छैन। भारतका पञ्जाबीले कतै पनि फेटा खोल्नु पर्दैन। जहाँ पनि लगाउन सक्छन्। टोपी पनि हाम्रो पहिचान हो। टोपी लगाउँदा किन मान्यता नपाउने? कसैलाई लाग्दैन भने नलगाओस्, तर मन लाग्नेले लगाउन पाउनुपर्छ। कुन धर्ममा सिन्दूर लगाइँदैन त्यही हामीले पछ्याउनुपर्ने? 

हाम्रोमा श्रीमान् वरण गर्दा सिन्दूर लगाइन्छ। श्रीमान् मर्दा सिन्दूर पुछिन्छ। पुछिनुको अर्थ विधवा हुनु हो। श्रीमान् हुँदासम्म पोते निकालिँदैन, चुरा फुटाइँदैन, सिन्दूर पुछिँदैन। कसका निर्देशनमा बनाइन्छ कानून? पोते किन खोल्नुपर्‍यो? लगाएको सिन्दूर किन पखाल्नुपर्‍यो? सिन्दूरसहित हुँदा के खराबी हुन्छ? परिचयपत्र होस् कि नागरिकता होस्। जे सुकै भए पनि त्यसमा परिपूर्ण कुराहरू हुनुपर्छ। नजानिँदो गरी हाम्रो संस्कृति र सभ्यतामाथि हमला भइरहेको छ। हाम्रो परम्पराका सुन्दर कुराहरूमा, पहिचान र परिचयमा हमला भइरहेको छ। सांस्कृतिक पहिचान मेट्न खोज्नु अपराध हो 

के छ व्यवस्था ?
राष्ट्रिय परिचयपत्र तथा पञ्जीकरण विभागले राष्ट्रिय परिचयपत्र बनाउन फोटो खिच्दा ध्यान दिनुपर्ने कुरा भनेर तोकेको छ। जसमा पुरुषले कानमा मुन्द्रा/टप लगाएको भए खोल्ने, चश्मा निकाल्ने, कपाल कालो बाहेक अन्य रङ्गको भए नेपाली ढाका टोपी लगाउने (अन्य कुनै टोपी लगाउन नपाउने), मफ्लर, गम्छा लगाएको भए हटाउने भनिएको छ।

त्यस्तै, महिलाको हकमा चश्मा निकाल्ने, कपाल कालो हुनुपर्ने, अनुहारमा आवश्यकताभन्दा बढी मेकअप भए मुख धुन लगाउने, टीका हटाउने, गाजल पुछ्ने, लिपस्टिक पुछ्ने, कानको झुम्का हटाउने, नाकको फुली ठूलो भएमा हटाउने र धेरै मालाहरू लगाएको भए हटाउने (एक पातलो पोते राख्न सकिने) भनेको छ।