जनयुद्ध शब्दलाई लिएर प्रतिनिधिसभामा एमाले-माओवादी नेताबीच घोचपेच

काठमाडौं– प्रतिनिधिसभामा आगामी आर्थिक वर्षको नीति तथा कार्यक्रममाथिको छलफला विभिन्न राजनीतिक दलका नेताहरूले पार्टी लाइनअनुसारका वक्तव्यबाजी गरिरहेका छन्। 

आजको प्रतिनिधिसभा बैठकमा एमाले सचिव तथा सांसद योगेश भट्टराईले आगामी आर्थिक वर्षको नीति तथा कार्यक्रमको पहिलो बुँदामा ‘जनयुद्ध’ शब्द लेखिएको भन्दै आपत्ति जनाएपछि सत्तारुढ माओवादी नेताहरूले त्यसको प्रतिवाद गरेका छन्। 

नेता भट्टराईले जनयुद्ध शब्दको विषयमा संविधान निर्माणका क्रममा व्यापक छलफल भएको स्मरण गराउँदै अहिले नीति तथा कार्यक्रममा उक्त शब्द लेखिनु सान्दर्भिक नभएको बताए।  संविधान निर्माणपछि जनयुद्ध शब्द कुनै पनि सरकारी दस्तावेजमा नरहेका बेला राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेललाई नीति तथा कार्यक्रम प्रस्तुत गर्दा उक्त शब्द वाचन गराइएको उनको दाबी छ।

कथित जनयुद्धका बेला छानीछानी राजनीतिक दलका नेता, कार्यकर्तामाथि माओवादीबाट भएको हत्या, हिंसालाई कांग्रेसले सत्ताका लागि बिर्सिएको नेता भट्टराईले आरोप लगाए। उनले जनयुद्ध शब्द सहमतिमा उल्लेख गरिएको भए त्यो कांग्रेस इतिहासमै निम्छरो अवस्थामा रहेको देखिने टिप्पणी गरे। उनले कांग्रेसलाई इतिहास नभुल्न र लोकतन्त्र माओवादीको जनयुद्धसँग साटासाट नगर्न सुझाए।

प्रतिनिधिसभामा सरकारको नीति कार्यक्रमको पहिलो बुँदामा जनयुद्ध शब्द राखिएकामा एमाले र माओवादी केन्द्रका नेताबीच नोकझोक चलेको हो। उनले कांग्रेस नेताहरूलाई सरकारको नीति तथा कार्यक्रममा रहेको जनयुद्ध शब्द स्वीकारेको भनेरसमेत प्रश्न गरे। 

भट्टराईले २०७२ पछि पहिलो पटक सरकारी दस्तावेजमा जनयुद्ध शब्द घुसाइए पनि कांग्रेस सत्ताका लागि चुप रहेको उनले दाबी गरे। संसारमा माक्र्सवाद, माओवाद विलीन हुन थाले पनि नेपालमा कांग्रेसले माओवादीलाई काँध थाप्नु हाँस्यास्पद रहेको उनको टिप्पणी छ।

एमाले नेता भट्टराईले बीपी कोइराला, गणेशमान, किसुनजी, गिरिजाप्रसादजस्ता व्यक्तित्वपछिको कांग्रेसले अहिले जुनसुकै सिद्धान्त, वादलाई बिर्सिएर माओवादीसँग घुलमिल हुन खोज्ने इतिहासका अशुभ संकेत हुने दाबी गरे। 
एमाले नेता भट्टराईका भनाइको प्रतिवाद गर्दै सत्तारुढ माओवादी केन्द्रका सांसद देवेन्द्र पौडेलले मानिसले लडेको युद्धलाई जनआन्दोलन वा जनयुद्ध भनिने गरेको इतिहास सुनाए।

उनले भने, ‘माननीयजीलाई म एकपल्ट शब्दकोश पल्टाएर हेर्न अनुरोध गर्छु। यो माछायुद्ध थियो? भालुयुद्ध थियो? जंगलका अर्नाहरू लडेका थिए? कि रुख, ढुंगा लडेका थिए? माननीयजी शब्दकोश पल्टाएर हेर्नुहोला, मानिसले लडेको युद्धलाई कि जनआन्दोलन भनिन्छ, कि जनयुद्ध भनिन्छ।’

नेकपा माओवादीको जनयुद्धमा मानिसका छोरा लडेको उनले दाबी गरे। नेकपा माओवादीकै कारण अहिलेको परिवर्तन आएको पौडेलले तर्क गरे।

उनले भने, ‘बिर्सनुभयो बृहत् शान्ति सम्झौता माननीयजी। तपाईंको नेताले हस्ताक्षर गरेको बिर्सनुभयो? १२ बुँदे सहमति हामी त्यही शृंखलामा छौं। नेपाली जनतालाई सार्वभौम बनाउन संविधानसभाबाट संविधान बनाउनका लागि जनयुद्ध लडिएको थियो। जनयुद्ध हाम्रो पार्टीका लागि नभई जनताका लागि लडिएको हो।’

यसअघिका संसद् बैठकमा प्रतिपक्ष भएका बेला कांग्रेसले जनयुद्ध शब्दप्रति आपत्ति जनाउँदै आएको थियो। तर अहिले माओवादी गठबन्धभित्र पसेपछि जनयुद्ध शब्दलाई सहर्ष स्वीकारेको छ।

यसअघि आइतबारको प्रतिनिधिसभा बैठकमा पनि एमाले नेता दयालबहादुर शाहीले कांग्रेसलाई प्रचण्डको पुच्छर भनेका थिए।

सरकारको नीति तथा कार्यक्रममाथि संशोधन हालेर छलफलमा भाग लिइरहेका बेला एमाले केन्द्रीय सदस्यसमेत रहेका शाहीले कांग्रेसका बूढा नेताहरुको पद खाँदाखाँदा बुद्धि धमिलिएको टिप्पणी गरे। 

उनले भनेका थिए, ‘मेरो जिल्लाका नेता बद्री पाण्डेसहितले सत्ताका लागि बीपीको सिद्धान्त छाड्ने काम गरे। अहिले कांग्रेस असहिष्णु हुने एक दलीय अधिनायकवादी माओवादीसँग मिलेर आस्थाबाट विमुख भएको छ।’ शाहीले सम्बोधनका क्रममा कांग्रेस नेताहरु प्रचण्डको पुच्छर भएको भनेपछि माओवादी सांसदले बुरुक्क उफ्रिएर विरोध गरेका थिए। 

‘कांग्रेसका दिग्गज नेताहरु प्रचण्डको पुच्छर हुँदा दुख लागेको छ। कृष्णप्रसादले बिहे गर्नुभएन– अर्काका छोरी ल्याउँदा दुख हुन्छ भनेर’, उनले भने, ‘तर अहिले कांग्रेसले सात वटा मन्त्रीका लागि गहतको झोलमा जात फ्याँकेको छ।’ शाहीले व्यक्तिलक्षित टिप्पणी गरेपछि कांग्रेस सांसद ईश्वरी न्यौपानेले नियमापत्ति जनाएकी थिइन्। 

त्यसपछि उपभासमुख इन्दिरा मगरले शाहीले बोलेका केही आपत्तिजनक शब्द रेकर्डबाट हटाइने बताइन्।