केटाकेटीलाई पैसाको महत्व कसरी बुझाउने ? जान्नुस् यी चार कुरा

हरेक अभिभावकलाई आफ्ना छोराछोरीको भविष्यको चिन्ता हुन्छ। पहिलो चिन्ता बालबालिकाको स्वास्थ्यको बारेमा हो र दोस्रो चिन्ता जीवनमा आफ्नो छनौटसँग उनीहरू कति खुसी छन् भन्ने हो।

तर बच्चाहरू हुर्कन थालेपछि आमाबाबुले आफ्नो भविष्य कुन कुरामा निर्भर छ भन्ने कुराको बारेमा चिन्ता गर्न थाल्छन्। यो चिन्ताको नाम पैसा हो। यसका दुई आयाम छन्। पहिलो, उसले आफ्नो भविष्यको लागि पैसा कसरी बचत गर्छ र दोस्रो, उसले पैसा बचत गर्नुको महत्त्व कति बुझ्छ?

बेलायतको स्ट्यान्डर्ड लाइफ बैंकले गरेको एक सर्वेक्षणमा दशमध्ये सात अभिभावक आफ्ना छोराछोरीको आर्थिक भविष्यको बारेमा चिन्तित रहेको पत्ता लागेको छ। अध्ययनहरूले देखाएको छ कि सानै उमेरमा बच्चाहरूलाई पैसाको उचित प्रयोग गर्न सिकाउनाले उनीहरूको सम्पूर्ण जीवनमा फरक पार्छ।

तर भविष्यको लागि पैसा बचत गर्नु त्यति सजिलो छैन। अमेरिकाको ड्यूक विश्वविद्यालयका व्यवहारिक अर्थशास्त्र विशेषज्ञ तथा लेखक डान एरिली भन्छन्, "पैसाको एउटा कमजोरी भनेको यसको कुनै सीमा हुँदैन। यस कारणले गर्दा भविष्यमा यसको वास्तविक अर्थ के हुनेछ भनेर सोच्न हामीलाई धेरै गाह्रो हुन्छ।"

बीबीसी पोडकास्ट मनी बक्समा वित्तीय योजनाकार क्रिस्टी स्टोन र द मनी च्यारिटीकी युवा निर्देशक स्टेफनी फिट्जगेराल्डसँग कुरा गर्छिन्, जसले तपाईंलाई यो चिन्ता हटाउन मद्दत गर्न तीन शीर्ष सुझावहरू दिन्छन्।

फिट्जगेराल्ड भन्छन् कि आमाबाबुले बच्चाहरूलाई पैसाको उचित प्रयोग गर्ने केही अवसरहरू दिनुपर्छ, ताकि उनीहरू आफैंले केही गल्ती गर्न सकून्।

१- दीर्घकालीन बैंक खाता
हाम्रा बच्चाहरूलाई तुरुन्तै पैसा चाहिँदैन। यस्तो अवस्थामा लामो समयसम्म लगानी गर्नु लाभदायक हुन्छ। बैंकहरूले बालबालिकाका लागि पनि खाता खोल्छन्। यी खाताको मद्दतले बच्चाहरूलाई पैसा कसरी जम्मा गर्ने र निकाल्ने भनेर सिकाउन सकिन्छ।

बैंकहरूले सामान्यतया दुई प्रकारका खाता प्रदान गर्छन्। एउटा त्यस्तो खाता हो जसमा तपाईंले जुनसुकै बेला पैसा जम्मा गर्न र झिक्न सक्नुहुन्छ, जबकि अन्य खाताहरूमा निश्चित अवधिको लागि पैसा जम्मा गर्नुपर्ने हुन्छ। यसलाई सामान्य भाषामा बैंक एफडी पनि भनिन्छ। दीर्घकालीन खाताले बचत खाताभन्दा बढी ब्याजदर प्रदान गर्दछन्।

२- बिस्तारै पैसा बचत गर्नुहोस्
वर्तमान समयमा बालबालिकाको लागि पैसा बचत गर्नु उनीहरूको भविष्यको लागि ठूलो उपहारभन्दा कम छैन। यो पैसाले उनीहरूलाई आफ्नो वयस्क जीवन राम्रोसँग सुरु गर्न मद्दत गर्ने मात्र होइन, सम्पूर्ण प्रक्रियाको एक हिस्सा बनाएर उनीहरूले पैसाको बारेमा महत्त्वपूर्ण पाठहरू पनि सिक्नेछन् र पैसाको मूल्यको बारेमा राम्रोसँग सचेत हुनेछन्।

परिवारको आर्थिक अवस्था कमजोर भएकाले केही समयको लागि पैसा बचत गर्न नसकेमा चिन्ता लिनु पर्दैन। महत्त्वपूर्ण कुरा भनेको ऋण नलिनु र त्यस्तो कुनै पनि कामको लागि क्रेडिट कार्ड प्रयोग नगर्नु हो।

आफ्ना छोराछोरीलाई राम्रो र सुरक्षित भविष्य दिनु हरेक अभिभावकको सपना हो, तर वास्तविकता यो हो कि मुद्रास्फीतिका कारण हामीले आफ्नो जीवन बिताउन कठिनाइहरूको सामना गरिरहेका छौं र यस्तो अवस्थामा मानिसहरूको बचत गर्ने क्षमता स्पष्ट रूपमा घटेको छ।

३- चक्रवृद्धि ब्याज (कम्पाउन्डिङ इन्ट्रेस्ट) को जादूलाई बेवास्ता नगर्नुहोस्
कतिपयले चक्रवृद्धि ब्याजलाई नि:शुल्क पैसाको रूपमा परिभाषित गर्छन् भने कतिपयले यसलाई संसारको आठौं आश्चर्य भन्छन्। किनकि यसले तपाईंको पूँजी धेरै गुणा बढाउँछ र यसको महसुस पनि हुँदैन।

मानौं तपाईंले बचत खाताबाट सुरुवात गर्नुभयो र बैंकले तपाईंलाई यो बचत खातामा वार्षिक पाँच प्रतिशत ब्याज दिन्छ। तपाईंले यो खातामा १० हजार रुपैयाँ जम्मा गर्नुभएको छ। यो १० हजार रुपैयाँ द्रुत गतिमा बढ्दै गएको देख्नुहुनेछ।

४- पिग्गी बैंक किन्नुहोस्
यदि तपाईं बच्चाहरूलाई पैसाको महत्त्व सिकाउन चाहनुहुन्छ भने उनीहरूलाई एउटा खुत्रुके किन्नुहोस्। पिग्गी बैंक किन्दा बच्चालाई पैसा खेलौना होइन र यसलाई सुरक्षित ठाउँमा राख्नुपर्छ भन्ने कुरा सिकाउनेछ।

खुत्रुके बैंक मार्फत बच्चाहरूले विभिन्न मूल्यका सिक्काहरूको महत्त्व पनि जान्न पाउँछन्। उनीहरूले महसुस गर्नेछन् कि ५ रुपैयाँको सिक्काको मूल्य २ रुपैयाँको सिक्काभन्दा बढी छ।

बालबालिकालाई पकेट मनी दिनु पनि राम्रो सुरुवात हो। यो सत्य हो कि हरेक आमाबाबुले आफ्ना छोराछोरीको लागि बचत गर्छन् तर हाम्रा छोराछोरीले पैसाको महत्त्व बुझ्नु पनि महत्त्वपूर्ण छ र त्यसो गर्नाले उनीहरूको भविष्य राम्रो हुनेछ।