विचार/ब्लग

‘पढ्न असाध्यै ग्राह्रो लाग्ने मलाई ज्योति दाइको खेती कर्मले खेतीपातीमा लाग्न हौसाएको थियो। तर बीपीले खेतीपाती गरेर पैसा कमाए पनि अरू दाजुभाइ, दिदीबहिनीहरूले पढेर ठूला मान्छे बन्ने र तँ तरकारी...

वीपी कोइरालालाई राजनीतिमा समाजवादी र साहित्यमा अराजकतावादी भनेर पढाइयो। अनि पढियो पनि त्यसैगरी। विश्वविद्यालयका कक्षाहरुमा पनि उहाँलाई मनोविश्लेषणात्मक साहित्यकारका रुपमा पढाइएको छ।

कसैले पनि सोभियत संघको आर्थिक, सैन्य र राजनीतिक अधोगति त्यति द्रुत गतिमा होला भनेर अनुमान नै गरेको थिएन। परिस्थिति सम्हाल्ने प्रयास गर्दागर्दै पनि गोर्वाचेभले झनै ध्वंस गरे।

मूल्यांकनको दोस्रो पक्ष कानुनको कार्यान्वयनको अवस्था हो। त्यसमा नेपालको स्कोर अवश्यै कम आउँछ।

पुस्तकालय दिवस मनाइरहँदा वर्तमान समयमा सामुदायिक विद्यालयमा पुस्तकालय छन् वा छैनन्? छन् भने ती पुस्तकालयको अवस्था कस्तो छ? नियमित रूपमा पुस्तकालय खुल्छ कि खुल्दैन? त्यहाँ भएका पुस्तक बालमैत्री, विद्यार्थीमैत्री छन्...

नेपालको राजनीतिमा खाली प्रयोग मात्रै गरिरहन हुँदैन। राजनीतिक स्थिरता नभएकाले विकास हुन सकेको छैन। संविधानलाई कार्यान्वयन गर्दै राजनीतिक स्थिरता कायम गरेर विकासतर्फ अघि बढ्नुपर्छ।

बितेको २५ वर्षमा धेरै दुःख पाएँ। धेरैसँग लडियो। कति पटक आफ्नै ज्यान जोगाउनसमेत गाह्रो भयो। पछि मैले प्रणालीविरुद्ध लडेरै सरकारलाई जिम्मेवार महसुस गराएँ।

राजनीतिज्ञले जनताको हितमा सोच्नुपर्ने हो। अनधिकृत रुपमा भइरेहका काम तथा निर्मित संरचनाले सहरको सुन्दरतामात्र बिगारेको छैन। नागरिकले पाउनुपर्ने सुविधा वा सहजताको उपभोग पनि गर्न पाएका छैनन्। यस्तो बेला जनप्रतिनिधिले नागरिकको...

प्रदीप गिरीसँग प्रवासमा रहँदा लामो संगत भयो। उहाँसँग झण्डै सात–आठ वर्ष सँगैै बसेँ। उहाँ नेपाली कांग्रेसका विचारकमध्ये पहिलो व्यक्ति हुनुहुन्थ्यो। वीपी कोइरालाले पनि पत्याएको विचारक हो उहाँ।

अमेरिका र चीनबीचको महाशक्ति संघर्षमा दक्षिण एसिया तानिँदै जाँदा बाह्य स्वार्थ र प्रभावले यस उपमहाद्वीपको राजनीतिलाई जटिल बनाउँछन् भन्ने बुझ्नुपर्छ। त्यसैले भारतको निरन्तर रुपान्तरणका लागि नजिकका छिमेकी देश र हिन्द...

जवाफदेहिता र सुशासनको कुरालाई एकछिन पाखा लगाएर सार्वजनिक सरोकारका विषयको सूचना सम्प्रेषणको मात्र पनि कुरा गर्ने हो भने उस्तै अवस्था छ।

संविधान निर्माणका क्रममा सर्वोच्च अदालतले ‘राइट टु नो भोट’ व्यवस्था गर्न सरकार, निर्वाचन आयोग र व्यवस्थापिका संसद्को नाममा निर्देशनात्मक आदेश दिइसकेको अवस्थामा राजनीतिक दलहरू यो माग सम्बोधन गर्न उत्साहित देखिँदैनन्।

यद्यपि ताइवानमा आज बढेको तनावका लागि पेलोसी कमै मात्र जिम्मेवार छन्। एसिया भ्रमणका क्रममा उनी ताइपेइ नगएको भए पनि ताइवानप्रति चीनको विजिगिषा बढ्दै जाने थियो जसले निकट भविष्यमा अर्कोतर्फको ताइवान...

अलिकति खुशीको कुराचाहिँ के हो भने हिमालयको हिउँ र हिमतालहरु संसारको अन्य ठाउँ जस्तै- आइसल्याण्ड, ग्रिनल्यान्ड, उत्तरी क्यानाडा, अलास्का, दक्षिणी एन्डिज र एन्टार्कटिकाभन्दा कम दरमा घटिरहेको छ। तैपनि सबैभन्दा ठूलो...

अन्धसमर्थन एवं पूर्वाग्रह प्रेरित गुनासा र आक्रोशभित्र हामीले जानी नजानी भारतकै संस्कार अनि आनीबानी अनुशरण गरिरहेका छौं। यसले भारतलाई केही फरक नपारे पनि हामी स्वयं एउटा द्वन्द्वमा अल्झिरहेका छौं, जसले...

मन्दिर र चर्चजस्ता संरचना बनाउनै पाइँदैन भन्न खोजेको हैन। तर प्राथमिकता बिर्सने र ‘पपुलिजम’को घोडा चढेर राजनीतिक रोटी सेकाउने जनप्रतिनिधिको नियतमाथिको प्रश्न हो, यो।

म त्यसबेला चावहिलको बीपी निवासमै बस्थें। मेरो उ बेलाको उमेर नेताको कुरामा प्रश्न उठाउने थिएन। तर, बीपीले जे जवाफ दिनु भयो- मेरो लागि आज पनि प्रश्नरहित नै छ ! हो...

जातीय, लैंगिक लगायतका समानुपातिक, दलहरुले प्रत्येक १० सिटमा मिलाउँदा संसद् आफैं समानुपातिक बन्छ। त्यस्तै, संसद् अविछिन्न प्रकारको हुन्छ, जब फरक फरक मत प्रतिशत अनुसार सांसदहरुको कार्यकाल स्वचालित रुपमा फेरिन्छ र...

यसमा सबै राजनीतिक दलको अघोषित मिलीभगत छ। भलै, उनीहरुलाई बेथितिको विरुद्ध आवाज उठाएको अभिनय गर्नुपर्ने बाध्यता छ। यहि बाध्यताको उपज हो, एमालेले गरेको विरोध।

अधिकांश पालिकामा यसअघिका जनप्रतिनिधिले विकासका धेरै संरचना/आधार निर्माण गरिसकेकाले अहिलेका जनप्रतिनिधिलाई शून्यबाट सुरु गर्नुपर्ने अवस्था छैन। आगामी पाँच वर्षे कार्यकालमा नयाँ विकासका आधार कोर्न सक्नुपर्नेछ।