न्युजिल्यान्डमा मानिसभन्दा भेडा बढी

न्युजिल्यान्डको कम मानव जनसङ्ख्याको तुलनामा भेडाहरूको विशाल सङ्ख्या लामो समयदेखि विदेशमा रहेका न्युजिल्यान्डीहरूलाई लक्षित गरिएका ठट्टाहरूको विषय रहँदै आएको छ। 

यो सत्य होः यो देश विश्वका केही देशमध्ये एक हो जहाँ अझै पनि मानिस भन्दा बढी भेडाहरू छन्।

तर मंगलबार सार्वजनिक गरिएको नयाँ तथ्यांकहरूका अनुसार मानिसहरूले उनीहरूलाई भेट्दैछन्। सरकारी तथ्यांक निकायको तथ्यांकअनुसार दुई करोड ३६ लाख भेडा र ५३ लाख मानिसको जनसङ्ख्या भएको देशमा प्रत्येक न्युजिल्यान्डवासीका लागि करिब ४.५ भेडा छन्।

यो सन् १९८२ मा प्रतिव्यक्ति २२ भेडाबाट घटेको हो। त्यसबेला मासु र ऊनका लागि भेडापालन न्युजिल्यान्डको सबैभन्दा ठूलो आम्दानीको स्रोत थियो।

अब सिन्थेटिक फाइबरहरूतर्फको विश्वव्यापी बदलावले ऊनको मूल्यमा आएको वर्षौंको गिरावटले किसानहरूलाई आफ्नो जमिनमा के गर्ने भन्ने कुरा परिवर्तन गर्न बाध्य पारेको क्षेत्रको सबैभन्दा ठूलो लबी समूहले बताएको छ।

भौगोलिक क्षेत्रफलका हिसाबले न्युजिल्यान्ड बेलायतको आकारको लगभग समान छ, तर यसको जनसङ्ख्या बेलायतको भन्दा १३ गुणा कम छ। यसको अर्थ भेडाहरूका लागि प्रशस्त ठाउँ छ।

करिब एक सय ५० वर्षसम्म भेडापालन उद्योग न्युजिल्यान्डको अर्थतन्त्रको मेरुदण्ड थियो र सङ्ख्या बढ्दै गयो। सन् १९८२ मा चरमोत्कर्षमा पुगेको थियो जतिबेला ७० लाखभन्दा बढी भेडा र ३२ लाख मानिस थिए।

‘लर्ड अफ द रिङ्ग्स’ ले देशमा पर्यटकहरूको लहर ल्याउनुअघि हिउँले ढाकेका पहाडहरूको पृष्ठभूमिमा शान्त भेडाहरू भएका हरियो खेतहरूको चित्रणले देशको विदेशी बजारीकरणमा प्रभुत्व जमाएको थियो।

तर त्यसयताका वर्षहरूमा विश्वव्यापी ऊनको मूल्यमा आएको गिरावट र हालैका तेजीका बावजुद राष्ट्रिय बथान क्रमिक रूपमा घटेको छ। अहिले डेरी उद्योगले न्युजिल्यान्डको कृषि र बागवानी–प्रधान निर्यात बजारको सबैभन्दा ठूलो हिस्सा ओगटेको छ।

सन् २०२३ मा सरकारी निकाय स्ट्याट्स एनजेडले न्युजिल्यान्डले सन् २०२२ मा पहिलो पटक प्रतिव्यक्ति पाँचभन्दा कम भेडाको सङ्ख्या भएको बताएको थियो।

सन् २०२४ जुनसम्मका पशुधन सङ्ख्या रेकर्ड गरेको राष्ट्रिय बथानले मंगलबारको आँकडामा थप १० लाख भेडा गुमाएको थियो। क्षेत्रीय लबिङ समूह फेडरेटेड फार्मर्सका प्रवक्ता टोबी विलियम्सले भेडा किसानहरू डेरी वा कार्बन अफसेट बेच्नका लागि खेतीबाट पाइन वनमा जमिनको रूपान्तरण गर्दै अधिक फाइदाजनक व्यवसायतर्फ बदलिएको बताए।

“यदि म साँच्चै इमानदार हुँ भने, ऊन उद्योग लगभग त्यो टिपिङ्ग पोइन्टमा छ, यदि पहिले नै छैन भने, अब ऊन उद्योग नहुने अवस्थामा पुगेको छ”, उनले भने ।

सरकारले घट्दो सङ्ख्यालाई कम गर्नका लागि उपायहरू तयार गरेको छ। यसमा सन् २०२४ मा उनीहरूले कार्बन वनमा रूपान्तरण गर्न सकिने खेतीयोग्य जमिनको सीमा तोक्ने घोषणा समावेश छ।

अप्रिलमा सुरु गरिएको नयाँ सरकारी खरिद निर्देशिकामा नयाँ निर्माण वा पुनर्निर्माण गरिएका सार्वजनिक भवनहरूमा न्युजिल्यान्डको ऊन उत्पादनहरू– जस्तै कार्पेट र इन्सुलेशन – को प्रयोग गर्न आग्रह गरिएको छ। तर ती उपायहरूले घट्दो भेडाको सङ्ख्या रोक्ने अपेक्षा गरिएको छैन।

केही भेडापालन गर्ने देशले यस्तै प्रवृत्ति देखिरहेका छन्। न्युजिल्यान्डवासीहरूको बारेमा धेरैजसो भेडा ठट्टाहरूको स्रोत रहेको छिमेकी अस्ट्रेलियामा पनि मानिसभन्दा बढी भेडाहरू छन्, तर त्यहाँ पनि राष्ट्रिय बथान घट्दै गएको छ। अस्ट्रेलियामा प्रतिव्यक्ति करिब तीन भेडा छन्।