सैन्य संवाद संयन्त्र सक्रिय गराइने, अरु के-के भए सहमति? 

काठमाडौं- नेपालको उत्तरी छिमेकी चीन र मित्र राष्ट्र अमेरिकाका राष्ट्रपति सी जिनपिङ र जो बाइडेनबीच प्रत्यक्ष भेटवार्ता भएको छ। दुई शक्ति राष्ट्रका राष्ट्रप्रमुखहरुको भेटवार्तापछि अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनले 'केही रचनात्मक र फलदायी छलफलहरू' भएको बताएका छन्। 

'हामीले हाम्रा देशहरू बीचको कूटनीतिको विगत धेरै महिनाहरूमा राखिएको आधारभूत विषयहरुमा रचनात्मक छलफल गर्यौं र महत्त्वपूर्ण प्रगति गर्यौं,' उनले भनेका छन्। 

बीबीसीको अमेरिकी समाचार साझेदार सीबीएसलाई जानकारी दिने एक वरिष्ठ अमेरिकी अधिकारीका अनुसार सी जिनपिङले जो बाइडेनलाई अमेरिका-चीन सम्बन्धमा ताइवान 'सबैभन्दा ठूलो, सम्भावित रूपमा खतरनाक मुद्दा' भएको बताए।

चीनले ताइवानमा ठूलो आक्रमणको तयारी नगरेको सीको संकेत रहेको र 'शक्ति प्रयोग गर्न सकिने अवस्था' बारे कुरा गरेको ती अधिकारीले बताएका छन्। सीले चीनको प्राथमिकता स्वशासित टापु ताइवानसँग शान्तिपूर्ण 'पुनर्मिलन' को लागि  भएको पनि दोहोर्‍याएका छन्। 

चीनको विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता हुआ चुनयिङले अमेरिकालाई ताइवानलाई हतियार दिन बन्द गर्न र 'ताइवान स्वतन्त्रता' लाई समर्थन नगर्ने आफ्नो प्रतिबद्धतालाई सम्मान गर्न वास्तविक कदम चाल्न आग्रह गरेको बताएकी छन्। 'अमेरिकाले ताइवानलाई हतियार दिन बन्द गर्नुपर्छ, चीनले पुनर्मिलन महसुस गर्नेछ,' उनले लेखेकी छन्। 

दुई नेताले आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स र लागुऔषध विरुद्धको सहकार्यमा संवाद र कार्यदल गठन गर्न सहमति जनाएको बीबीसीले जनाएको छ। अमेरिकामा फेन्टानिल व्यापारलाई उत्तेजित गर्ने सामग्रीको प्रवाह रोक्न सहमति भएको बताइएको छ। 

त्यसैगरी दुई शक्ति राष्ट्रका सेनाहरू बीचको सञ्चार पुनर्स्थापना 'समानता र सम्मानको आधारमा' गरिने सहमति भएको पनि सीएनएनले जनाएको छ। यस सहमतिपछि वैदेशिक मामिला, सामुद्रिक सैन्य सुरक्षा र सैन्य थिएटर नेतृत्वलाई समेट्ने संवाद संयन्त्र र कार्य बैठकहरू पनि स्थापना हुने भएका छन्।

उनीहरूले आफ्ना दुई देशबीच उडान र अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थी आदानप्रदान बढाउनका साथै शिक्षा, युवा, संस्कृति, खेलकुद र व्यापारमा आदानप्रदान विस्तार गर्न सहमत भएका छन्।

चीनले 'जनता-जनता' तहको सम्बन्धको लागि आह्वान गरेको बताइएको छ। चीनको राज्य प्रसारक सीसीटीऐीद्वारा पोस्ट गरिएको विज्ञप्ति अनुसार दुई देशहरू आफ्ना सेनाहरू बीच उच्च-स्तरीय सञ्चार पुनः सुरु गर्न सहमत भएका छन्।

ग्लोबल वार्मिङलाई कम गर्न 'ब्रेकथ्रु'

चीन र अमेरिकाले संयुक्त रूपमा ग्लोबल वार्मिङसँग लड्न र ऊर्जा संक्रमण, मिथेन, चक्रीय अर्थतन्त्र र स्रोत दक्षता, कम कार्बन विकास र वन फँडानी जस्ता क्षेत्रमा केन्द्रित कार्य समूह सञ्चालन गर्न सहमत भएको चीनको पारिस्थितिक तथा वातावरण मन्त्रालयले जारी गरेको दस्तावेजमा उल्लेख छ। 

चिनियाँ विज्ञहरूले 'जलवायु संकटलाई सम्बोधन गर्न सहयोग अभिवृद्धि गर्ने सम्बन्धमा सन्‍नील्याण्ड स्टेटमेन्ट' शीर्षकको दस्तावेजलाई दुई देशबीचको तनावको बीचमा उपलब्धिको रूपमा स्वागत गरेका छन्।

यसले यूएईमा आगामी कोप-२८ जलवायु सम्मेलनअघि विश्वव्यापी सहयोगको लागि मार्ग प्रशस्त गरेको छ। तर वाशिंगटनले जलवायु सहयोगमा आफ्नै वाचाहरूबाट पछि हट्न नहुने चिनियाँ सञ्‍चारमाध्यम ग्लोबल टाइम्सले जनाएको छ। 

चीन र अमेरिकाले सन् २०२० को दशकमा वार्ता र सहयोगमा संलग्न हुन र ठोस जलवायु कार्यलाई तीव्रता दिनको लागि कार्य समूहलाई सन् २०२० मा सञ्चालन गर्ने निर्णय गरेका छन्।

चीन र संयुक्त राज्य अमेरिकाले जलवायु संकटले विश्वभरका देशहरूलाई बढ्दो प्रभाव पारेको कुरा स्वीकार गर्दै समानता र साझा तर भिन्न जिम्मेवारी र सम्बन्धित क्षमताहरूको सिद्धान्तलाई प्रतिबिम्बित गर्दै यूएनएफसीसी र पेरिस सम्झौताको प्रभावकारी कार्यान्वयन गर्न प्रतिबद्ध भएको बताएका छन्।

पेरिस सम्झौताको उद्देश्यहरू प्राप्त गर्न, जुन विश्वव्यापी औसत तापक्रम वृद्धिलाई २ डिग्री सेल्सियसभन्दा कम राख्ने र यसलाई १.५ डिग्री सेल्सियसमा सीमित गर्ने प्रयासहरू अगाडि बढाउने रहेका छन्। 

चीन र अमेरिकाले सन् २०२० को दशकमा वार्ता र सहयोगमा संलग्न हुन र सन् २०२० को दशकमा ठोस जलवायु कार्यलाई तीव्रता दिनका लागि जलवायु कार्यको विस्तार गर्ने कार्य समूहलाई सञ्चालन गर्ने निर्णय गरेका छन्।

कार्यदलले ऊर्जा संक्रमण, मिथेन, गोलाकार अर्थतन्त्र र स्रोत दक्षता, कम कार्बन र दिगो प्रान्त वा प्रिफेक्चर र सहरहरू, र वन फँडानी, साथै कुनै पनि सहमतिमा उल्लेख गरिएका सहयोगका क्षेत्रहरूमा ध्यान केन्द्रित गर्नेछ।