बारीबाटै जुनार बेचेर कमाउँदै किसान

रामेछाप- रामेछाप नगरपालिका–६ ओख्रेनीका शेरबहादुर तामाङलाई जुनार बेच्न भ्याइनभ्याइ छ। जुनार खरिद गर्न व्यापारी र सर्वसाधारण बारीमै आउने गरेका उनले बताए। तामाङले भने– 'बजारको समस्या छैन।'  व्यापारीले गत वर्ष नै खरिदका लागि रकम दिएका उनको भनाइ छ।

जुनारको जुस बनाउने व्यापारीले पनि किसानसँग सोझै सम्पर्क गर्ने गरेका छन्। धेरैजसो व्यापारी बगैंचामै आएर खरिद गरेर लैजान्छन्। मागअनुसार जुनार उपलब्ध गराउन नसकिएको तामाङको भनाइ छ।  
सुन्तला बगैंचाबाटै प्रतिकिलो एक सय र जुनार प्रतिकिलो ५० देखि ६० सम्ममा बिक्री हुने गरेको छ। पहेंलपुर बगैंचा अवलोकन गर्न विभिन्न समूह तथा संस्था एवं बिद्यालयका विद्यार्थी आउने गरेका तामाङले बताए। रामेछापमा विगत वर्षभन्दा यस वर्ष जुनारको उत्पादन बढेको छ। यसअघि प्रतिहेक्टर २० मेट्रिक टन उत्पादन हुने गरेकामा यस वर्ष प्रतिहेक्टर ३० मेट्रिक टनका दरले उत्पादन बढेको हो।

जिल्लामा विगत वर्षको तुलनामा यस वर्ष जुनार उत्पादन बढ्नुको कारण बेलैमा रोग किरा नियन्त्रण गर्नु र प्राविधिक सहयोग प्राप्त हुनु हो। प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजनाले रामेछाप नगरपालिकामा जुनार जोनका रुपमा विभिन्न कार्यक्रम सञ्चालन गरेका कारण उत्पादन वृद्धि भएको कृषक बताउँछन्।

जुनार किलोका हिसाबले भन्दा पनि बगैंचामा फलेका आधारमा बिक्री गर्ने गरिएको तामाङले बताए।  अमिलो जातको फलफूलमा पर्ने जुनारको यो वर्ष उत्पादनसँगै बजार मूल्य पनि बढेको छ। गत वर्ष जुनार बगैंचाबाट प्रतिकिलो ३० देखि ४० मा बिक्री हुने गरेको थियो।  

केही वर्ष यहाँको जुनारमा फल कुहाउने औंसा किराको प्रकोपका कारण बगैंचामा पाक्ने समयसम्म जुनार झरेर नास हुने गरेको थियो। थोरै बाँकी रहे पनि त्यसमा किरा भेटिन्थे। यस पटक भने त्यस्तो नभएको कृषक लालबहादुर तामाङले बताए। प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजनाका प्रमुख थिरलाल गैरेका अनुसार यस  वर्ष रामेछापमा जुनारको उत्पादन ह्वात्तै बढेको छ। उनका अनुसार प्रतिहेक्टर ३० मेट्रिक टनसम्म उत्पादन पुगेको छ। यो उत्पादन अहिलेसम्मकै उच्च हो। कम स्याहार भएका बगैंचामा पनि प्रतिहेक्टर २० मेट्रिक टन उत्पादन हुने गरेको पाइएको छ। उक्त परियोजना र रामेछाप नगरपालिकाको सहयोगमा जुनार मुख्य उत्पादन हुने क्षेत्र सुकाजोर, ओख्रेनी, रामेछाप, रामपुरलगायतको क्षेत्रमा अभियानको रुपमा विषादी छर्ने काम गरेकाले किसानको बगैंचामा पर्याप्त जुनार फलेको पनि प्रमुख गैरेले बताए।

अघिल्ला वर्षमा बोटमा भन्दा भुइमा बढी झर्ने गरेको जुनार यस वर्ष र अघिल्लो वर्ष गरी दुई वर्ष औंसाले फल कुहाएर झारेको नदेखिएको प्रमुख गैरेले बताए। फल कुहाउने औंसाबाट जुनार जोगाउनका लागि १० पटकसम्म विषादी छरेको उनको भनाइ छ। जुनार जोगाउन प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजनाले मागे जति विषादी उपलब्ध गराएको थियो भने रामेछाप नगरपालिकाले जनशक्ति उपलब्ध गराएको थियो। रामेछाप नगरापालिकामा मात्र हैन। मन्थली नगरपालिका र दोरम्बा शैलुङ गाउँपालिकाको जुनार हुने क्षेत्रमा पनि रोगकिरा नियन्त्रण भएका कारण पर्याप्त जुनार फलेका छन्। विगतका वर्षहरुमा जस्तो अवस्थामा जुनार देखिएको थियो त्यो अवस्थाका यस वर्ष नभएको कृषक हिमाल तामाङ बताउँछन्।

रामेछापको ओख्रेनी र सुकाजोरका बगैंचामा जुनार पाकेर पहेंलपुर देखिन थालेका छन्। कृषि ज्ञान केन्द्र रामेछापका अनुसार जिल्लामा सात सय २१ हेक्टर जमिनमा जुनार खेती गरिएको छ। गत वर्ष १५ हजार  मेट्रिक टन उत्पादन भएकोमा य वर्ष भने १८ हजार मेट्रिक टन पुग्ने अनुमान गरिएको छ। जिल्लाको रामेछाप, रामपुर , सुकाजोर ओखे्रनी, फुलासी सालु, भलुवाजोर, हिमगंगा, लखनपुरलगायतका क्षेत्रमा जुनारको व्यावसायिक उत्पादन हुने गरेको छ। कृषि ज्ञान केन्द्र रामेछापका प्रमुख मीनबहादुर पुन जिल्लामा कृषिउपज र फलफूलको यकिन तथ्यांक संकलन गर्ने काम भइरहेको बताउँछन्। - रासस